Kelompok 2 Pendhidhikan
Basa Jawa Ilang, Jati Dhiri Budaya Ilang
Dening: Siti Malikhah (2601414057), Zaenal awaludin
(2601414059), Istikomah (2601414066), Ambar Kurniawati (2601414077).
Rombel 3
Warta kang dibiwarakake ing sawatara
iki mratelakake yen wulangan Basa Jawa bakal diilangake saka kurikulum pendhidhikan
formal. Warta iki ndadekake rasa prihatin akeh pihak yen ngengrengan kasebut bakal disetujoni pemrintah, kayata guru, dhosen
lan mahasiswa sing gayud karo pawulangan Basa Jawa. Yen wulangan Basa Jawa kuwi
bakal diilangake wong-wong kasebut bakal kelangan pagaweyan.
Nanging warta kasebut pancen durung
cetha bakal ditrapake utawa ora, nanging ndadekake prihatin wong-wong sing
preduli marang basa dhaerah utamane basa Jawa, amarga basa Jawa kuwi minangka
jati dhiri bangsa. Ilange wulangan basa Jawa ing sekolahan kuwi uga bisa dadi
awal sirnane kabudayan Jawa.
Basa Jawa kuwi sarana nggayuh ngilmu,
uga basa Jawa kuwi ndadekake generasi mudha ngreti kabudayan lan jati dhiri
tradhisine. Nalika sarana kuwi ilang, generasi anyar ora bakal ngerti ngilmu kabudayan Jawa saengga
ora suwe maneh kabudayan sing dadi jati dhiri kuwi bakal ilang. Menawa wulangan
basa Jawa diilangi saka kurikulum pendhidhikan formal, tahun baka tahun ora bakal ana sing
sinau kabudayan Jawa.
Kahanan basa lan budaya Jawa saiki samsaya nguwatirake, amarga bocah-bocah jaman
saiki arang banget sing bisa wicara nganggo basa Jawa kanthi bener lan pener.
Ing omah uga wis arang banget wong tuwa sing ngajarake basa Jawa marang anak-anake. Bocah-bocah jaman saiki wis akeh
sing nganggo basa Indonesia ing urip padinan. Marang wongtuwane wis arang sing
nganggo basa krama. Sejatine basa krama banget pentinge kanggo
urip padinan, apa maneh kanggo pacelathon marang wong kang luwih tuwa. Basa
krama bisa ngrubah kahanan kang panas dadi luwih adhem, amarga basa iki kalebu
basa kang alus. Mula, yen bocah-bocah bisa basa krama marang wong tuwane mesthi
wae polah lan tingkah lakune bisa luwih apik.
Supaya
pawulangan basa Jawa ora ilang saka kurikulum pendhidhikan formal, guru utawa
pendhidhik kudu bisa nrapake teknis pawulangan
kang menarik lan bisa dicandhak marang bocah-bocah. Pawulangan sing menarik
bakal ndadekake bocah-bocah semangat
ing sajroning nyinaoni basa Jawa.
Salah sijine materi kang bisa
diwenehake marang bocah yaiku dolanan tradhisional sing ana ing Jawa. Bocah
saiki luwih seneng dolanan kang modhern, kaya playstation lan video game
utawa game online. Mula, wong tuwa dijak supaya uga nepungake dolanan tradhisional marang bocah. Pancen dolanan
modhern kuwi wis ora bisa dibendung, nanging
dolanan tradhisional uga kudu tetep ditepungake marang bocah supaya
ora ilang saka kabudayan Jawa.
Ing sekolahan bocah-bocah uga diwenehi ilmu
lan tata cara dolanan bocah. Ing mata pelajaran muatan lokal uga diajarake
babagan dolanan bocah. Para murih kuwi kudune kajaba pinter ngilmu
donya lan agama, uga pinter babakan seni, salah sijine seni kang ana ing
dolanan tradhisional, supaya para bocah uga bisa nguri-nguri kabudayan Jawa.
Salah siji dolanan tradhisional kang
bisa diwulangake yaiku dolanan gobag sodhor. Gobag sodhor yaiku dolanan
tradhisional sing sifate kelompok. Anane dolanan tradhisional gobag sodhor ing
masyarakat kuwi wis suwe banget, nanging saiki katone dolanan tradhisional kuwi
wis arang ditemokake ing urip padinan, utamane ing kalangan bocah. Kahanan kuwi
kedadeyan amarga anane kemajuwan pangerten uga sosial ekonomi masyarakat.
Mula dumadine dolanan gobag sodhor yaiku saka tembung loro gobag lan sodhor.
Gobag nduwe teges obah kanthi bebas banjur dadi nggobag ateges mlaku mubeng,
dene sodor ateges watang yaiku tombak kang nduweni pucuk kang lancip. Nanging
sajrone dolanan iki sodhor yaiku panjaga garis kang ana ing tengah mbagi papan
dolanan.
Gobag sodhor kalebu dolanan
tradhisional kang sipate klompok. Mula kabeh kang melu dolanan iki kudu sportif ora oleh curang. Saliyane iku
dolanan iki nduweni nile gotong royong. Sipat gotong royong iki trep karo uripe
wong Jawa kang ngutamakake urip gotong royong nalika urip ing masyarakat. Dadi
yen basa Jawa arep diilangake saka kurikulum pendhidhikan nasional rasa gotong
royong bisa ilang saka urip ing masyarakat.
Ngenani
bab basa Jawa arep diilangi kuwi, gayud karo kurikulum sing ana ing
sekolah-sekolah. Sejatine kurikulum kuwi alat kanggo ngubah polah lan tingkah
laku anak dhidhik. Tanpa pendhidhikan formal, anak tetep wae ngalami sing
jenenge dewasa. Nanging, tanpa pendihdhikan sekolah, perubahan-perubahan sing
dikarepake mau ora bisa klakon.
Sabenere
kurikulum sekolah kuwi ora mung siji-sijine alat kanggo ngubah pola tingkah
laku bocah. Kurikulum uga bisa kanggo ngramal apa sing bakal kagayud. Kurikulum
kuwi tansah dinamis lan terpengaruh karo perubahan-perubahan faktor sing
ndasari anane kurikulum mau.
Sadurunge
ngubah kurikulum, kudu nganakake penilaian ngenani bab kurikulum sing isih
dilakoake. Penilaian kurikulum kuwi
prelu kanggo ngreti sepira adohe kurikulum bisa
kalaksanan. Komponen sing kudu dinilai kuwi kayata 1) tujuwan kurikulum, (2)
pengalaman kanggo ngembangke pengetahuan, tingkah laku, lan ketrampilan bocah.
(3) organisasi pengalaman sinau mau, urutan-urutane, hubungan ngenani
pengalaman, (4) cara ngevaluasi sinau bocah.
Komponen kuwi tansah gathuk antara siji lan
sijine. Tujuwan nentoake pengalaman sinau apa kang dipreluake lan pengetahuan
apa sing kudu dipilih kanggo gawa murid dadi sing dikarepake. Bahan pelajaran
ditentoake karo tujuan.
Conthone
basa dhaerah arep dileboake ana kurikulum nasional, kuwi kudu ngreti tujuane
ngapa basa dhaerah kudu ana ing kurikulum mau. Salah siji tujuwane yaiku nguri-uri
budaya dhaerah kuwi supaya ora ilang lan bisa dadekake rasa bungah marang
kabudayan sing diduweni.
(Poerwanto : 2000)
“Manusia dan kebudayaan merupakan satu kesatuan yang tidak dapat terpisahkan,
sementara itu pendukung kebudayaan adalah makhluk manusia itu sendiri”.
Pethikan ana ndhuwur mau gayud karo sebab menapa basa
Jawa utawa basa dhaerah kudu mlebu kurikulum nasional. Manungsa lan kabudayan
kuwi gathuk dadi siji. Kabudayan tanpa manungsa ora bisa dadi kabudayan. Amarga
budaya kuwi hasil cipta, karsa lan rasa.
Ana bukune Taylor,
njlentrehake kata kabudayan kuwi
“Keseluruhan kompleks meliputi pengetahuan, kepercayaan, kesenian, hukum,
moral, adat dan berbagai kemampuan dan kebiasaan yang diperoleh manusia sebagai
angggota masyarakat” Dadi menawa basa Jawa diilangi saka pelajaran sekolah,
terus sing arep nguri-uri kabudayan sapa.
Kabudayan kuwi saya suwe
saya akeh sarta komplek. Kanggo nerusake saka generasi ke generasi, prelu
sistem komunikasi sing luwih apik tur komplek saka kewan, yaiku bahasa. Lesan,
tulisan utawa kawujud bahasa isyarat. Mula prelu ana pembelajaran bab kuwi ana
ing pendhidhikan formal kayata sekolah- sekolah.
Ananging saiki kebak
bocah- bocah padha risih menawa arep ngomong basa Jawa. Miturut Asa, senajan
dhewekke wong Jawa tapi ora tau ngomong Jawa. Jawa kuwi ndeso uga katrok. Tur
maneh ora bis gaul
Semono uga ana ing omah,
dhewekke ya ora tau ngomong Jawa marang wong tuwane. Ngomong Jawa wae ora tau,
kepriye carane bisa ngerti bab unggah- ungguh.
Nalika ana kaluwarga wae
ora tau nampa wulangan basa Jawa saka wong tuwa lan ditambahi ning sekolah ya
semono uga, kuwi bisa dadi tadhane yen basa Jawa wus mati. Basa jawa baka ilang
sithik mbaka sithik.
(Imam:http://www.solopos.com/2012/12/27/basa-jawa-ilang-jati-dhiri-mati-362259)”Nalika
basa Jawa tumpes, musna, tapsiran-tapsiran luhur utawa kearifan lokal warisan
para pujangga ora bisa diwarisake marang generasi mudha kang bakal teka. Kuwi
kapitunan temen-temen tumrap budaya Jawa lan budaya bangsa Indonesia,”
Ana kurikulum ndisik wulang
basa kuwi kurang luwih ana rong jam saben minggu. Kuwi mau wis apik,
sanadyan durung kabeh materi bisa kababar ana ing sangarepe kelas. Ananging, nalika ana ngengrengan bakal ngilangi
wulangan Basa Jawa genah bakal sansaya angel tumrap upaya ngleluri lan
ndayakake basa Jawa.
Nalika wulangan basa Jawa,
lan ing tebane kang luwih amba ateges wulangan basa dhaerah, diilangi saka
kurikulum pendhidhikan formal tundhone bakal ndadekake universitas sing
duwe Jurusan Bahasa dan Sastra Jawa utawa Jurusan Pendidikan Bahasa dan Sastra
Jawa bakal ora payu.
Nalika
pawiyatan luhur basa lan sastra Jawa ora payu, ateges budaya Jawa bakal
kelangan pangudi ilmu basa lan sastra Jawa. Kahanan mangkene iki anjoge ora
liya basa Jawa bakal mati lan wusana budaya Jawa uga bakal enggal jeglong, wusana mati.
Mula menawa ana kabar
wulangan basa Jawa arep diilangi kuwi, kita ora setuju. Amarga manungsa tanpa
kabudayan mligine basa kuwi sabanjure ora bisa komunikasi kanthi apik. Sarta
basa tanpa manungsa kuwi ora bisa mlaku.
Daftar Pustaka
Koentjaraningrat.1997.Kebudayaan,
Mentalitas dan Pembangunan. Jakarta : Gramedia Pustaka Utama.
Sujarna, dkk. 2012.
Pemanfaatan Permainan Tradisional dalam Pembentukan Karakter Anak .
Yogyakarta : Balai Pelestarian Nilai Budaya Daerah Istimewa Yogyakarta.
Mujiyanto,Yan dkk. 2010. Pengantar
Ilmu budaya. Yogyakarta : Pelangi Publishing.
Poerwanto, Hari.2006. Kebudayaan
dan Lingkungan dalam Perspektif Antropologi Yogyakarta : Puataka Pelajar
Nasution, S
0 komentar:
Posting Komentar